Öksüz Tay Beslenmesi ve Bakımı

Açıklama

ÖKSÜZ TAY BESLENMESİ VE BAKIMI

Öksüz tay beslenmesi ve bakımı denildiğinde sadece doğumda annesini kaybetmiş tay olarak anlaşılmamalıdır. Kısrağın ilk doğumu olup sütü yetersiz olabilir, tayını kabul etmeyebilir ve bunun gibi tayın anne sütünü emmesini engel olan diğer sebepler olabilir. Anne sütü tayın sadece beslenmesi için değil hastalıklara karşı direnci yani bağışıklık sistemi için de çok önemli bir faktördür. Normal şartlar altında kısrakların memeleri doğumdan 2 hafta önce dolgunlaşmaya başlar, doğum öncesinde en üst seviyeye ulaşır. 

Meme başları dolar, şişer, gerilir ve hatta süt damlatmaya bile başlayabilir.Doğum öncesi meme başlarında görülen süt doğumun habercisidir. Taylar doğumdan sonraki 30 dakika içerisinde ayaklanırlar ve 2 saat içinde annelerini emerler. İlk meme ucunu yakalayıp emmesinden önce tay annesinin etrafında dolaşarak meme arar. Bazen tam buldu emecek derken başka tarafa yönlenirler tam bu zamanlarda genelde hep yardım edilmek istenilse de tay yardımlara mukavemet eder. 

Bu sebeple 2 saat içinde hiçbir müdahalenin yapılmamasını, anne yeni anne ise ve huysuzsa sadece annenin zaptedilmesini tavsiye ederim. Taylara yaşamlarının ilk zamanlarında karşılaşacakları hastalıklara karşı dirençli olmalarını sağlayacak antikorlar ağız sütü dediğimiz kolostrum adı verilen koyu kıvamlı yapışkan sarı renkli sütle geçer. Buna pasif transfer denir ki bu olmaksızın taylar enfeksiyonlara açık durumdadırlar. Taylar anne kolostrumundaki immunglobulinleri doğumdan sonraki ilk 12-18. saatlerde alabilirler.
Bundan sonraki saatlerde alınan bu proteinler tayların sindirim sisteminden emilemeyeceğinden dolayı pasif transfer gerçekleşmeyecektir.Ancak bu ağız sütündeki antikorlar bazı tayların kan hücrelerini yabancı cisim sayıp parçalayabileceğinden ve tayda sarılık yapıp hatta ölümlerine bile sebep olabileceğinden ki biz buna neonatal isoeritrolizis diyoruz doğumdan sonra bu duruma karşı kesinlikle testlerinin yapılması gerekmektedir.

Taylar annelerini emdikten 16 saat sonra ise bu antikorların kandaki düzeylerini kontrol içinde gerekli testleri yapılmalıdır. Ayrıca birden fazla kısrak olan haralarda her doğumdan sonra anne ağız sütü bir biberona sağılmalı ve derin dondurucuya konulmalıdır. Kesinlikle zamanı geldiğinde hayat kurtarıcı olacaktır. Bütün bu anlattığım genel ve önemli bilgiler ışığında doğumdan sonra anne öldü ise,tayını kabul etmiyorsa,sütü yetmiyorsa,yukarıda bahsettiğim neonatal isoeritrolizis durumu tespit edilmişse veya 16 saat sonra yapılan testlerde kana yeterli antikor geçişi sağlanamamışsa ne yapılmalıdır? -Daha önceden dondurmuş olduğumuz ağız sütleri çözündürülüp içirilebilir. -Dondurulmuş hiperimmun serumlar çözündürülerek yavaş bir biçimde kontrollü olarak damardan veteriner hekim kontrolünde verilebilir. 

Başka bir anneden 1/2 – 2 litre kadar taze serum transfüzyonu yapılabilir. Bu işlemler çok dikkatli yürütülmeli,gecikmeler yaşanmamalıdır çünkü tay zayıf düştükten sonra, halsizleşip emme gücü zayıfladıktan sonra yapılacak müdahalelerin hiçbir faydası olmayacaktır.
Kolostrum işini hallettik diyelim.Eğer süt yetersizse veya yine anne öldüyse neler yapılmalıdır? -Piyasada güç bulunsa da mevcut olan kısrak süt tozları uygun şekilde sulandırılarak verilmelidir.Sağlıklı bir tay ilk gün 1 saat daha sonraki günlerde 2 saat arayla biberonla beslenmelidir.Süt vücut sıcaklığında benmari usulü ısıtılarak verilmelidir.

Yukarıda bahsettiğim süt yerine geçecek maddeler dışında süt verilmesi gaz,daire ve kolike sebebiyet verebileceğinden dolayı kullanılmamalıdır.Bu dönemde her beslenme sonrası biberon ve meme ucu temizlenmeli dezenfekte edilmelidir.Altlıklar her zaman temiz ve kuru olmalıdır.Boks dezenfeksiyonuna dikkat edilmelidir.Tayın gelişimi sürekli kontrol edilip mümkünse her gün değilse gün aşırı vücut sıcaklığı kontrol edilmelidir. Tay 10 günlük olduktan sonra içebildiği kadar süt verilmelidir.

Bununla birlikte SİPİRİT HARA gibi yüksek kaliteli tay besleme yemleri ile beslenmeye alıştırılmalı ve tozsuz yonca verilmelidir.Tayların önüne bu yemler konulur konulmaz yemesi beklenmemelidir.
Alışması zaman alsa da yiyecektir.Yem yemeğe başladıktan sonra ise durumuna kondüsyonuna göre bir diet programı hazırlanarak beslenmesine devam edilmelidir.

Detay

  • Kategori: Makaleler
  • Tarih: 08 Aralık 2016 - Perşembe
  • Sosyal Medyada Paylaş

Resimler

DÖRTNAL VETERİNER KLİNİĞİ ve HARA HİZMETLERİ ESKİŞEHİR